កម្សាន្ត, សុភាសិតអធិប្បាយ
និយមន័យ សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ ៖ ក្តាមស្រែណាកាត់ស្រែនោះ ៖ ជនល្មួចនៅត្រង់ណាលួចនៅត្រង់នោះ ។ អត្ថាធិប្បាយ ក្តាមស្រែណាកាត់ស្រែនោះ អត្ថានុរូប ក្ដាម ជាសត្វចង្រៃ បើវានៅត្រង់ណា វាកាត់បំផ្លាញត្រង់នោះ ។ ហេតុនេះហើយ បានជាគេឃើញស្រែណាដែលសម្បូរក្ដាមច្រើន ស្រែនោះពុំសូវបានភោគផលល្អទេ ។ ព្រោះក្ដាមកាត់ស៊ីពន្លកស្រូវខ្ចីៗខ្ទេចខ្ទីរអស់ហើយ ។ គេមិនដែលឃើញក្ដាមដើរកាត់ស្រូវនៅស្រែណាឆ្ងាយៗពីកន្លែងវារស់នៅទេ ។ អត្ថប្បដិរូប ក្ដាម លោកប្រៀបទៅនឹងមនុស្សល្មួច ។ ធម្មតា មនុស្សល្មួច បើនៅក្នុងស្រុកភូមិណា វាតែងលួចក្នុងស្រុកភូមិនោះ ។ ម្យ៉ាងទៀត មនុស្សល្មួចនេះ បើនៅក្នុងអង្គភាពវិញ គេឲ្យកាន់អង្ករ លួចអង្ករ បើឲ្យកាន់សាំង លួចសាំង ។ល។ សព្វថ្ងៃនេះ ដោយវិទ្យាសាស្ត្រជឿនលឿន ជនល្មួចនេះក៏ជឿនលឿនដែរ គឺវាមិននៅតែមួយកន្លែងទេ ។ វាធ្វើការបន្លាស់ទីកន្លែងមួយទៅទីកន្លែងមួយទៀត រហូតដល់ផ្លាស់ពីខេត្តមួយទៅខេត្តមួយទៀតផង ។ ព្រោះការលួចនេះគឺជាអាជីពសម្រាប់ពួកវាទៅហើយ ៕ …
អានបន្ត »
កម្សាន្ត, សុភាសិតអធិប្បាយ
និយមន័យ សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ ៖ ក្បាលអ្នកណាសក់អ្នកហ្នឹង ៖ អ្នកណាធ្វើ អ្នកនោះទទួល ។ អត្ថាធិប្បាយ ក្បាលអ្នកណាសក់អ្នកហ្នឹង អត្ថានុរូប ធម្មតាក្បាល និងសក់ ជារបស់នៅជាប់ជាមួយគ្នា ។ សក់ដុះនៅលើក្បាលអ្នកណា វាជាសម្បត្តិរបស់អ្នកនោះឯង ។ គឺគ្មានអ្នកណាផ្សេងយកក្បាលមកទទួល ឬរំលែកបានទេ ឬមានអ្នកណាផ្សេងមកតវ៉ាថា សក់លើក្បាលអ្នកឯងជារបស់ខ្ញុំដែរ ។ អត្ថប្បដិរូប ពាក្យនេះលោកនិយាយប្រៀបធៀបទៅលើទង្វើអ្វីមួយដែលអ្នកណាម្នាក់បានប្រព្រឹត្ត បានធ្វើ បានសាង ។ រីឯលទ្ធផលដែលត្រូវផ្ដល់ឲ្យមកវិញគឺអ្នកធ្វើនោះឯងជាអ្នកទទួលដោយមិនអាចអំពាវនាវហៅរក ឬជួលអ្នកណាផ្សេងឲ្យមកជួយទទួលរងទុក្ខទោស ឬជួយរំលែកបានទេ ។ ករណីនេះ សមដូចពាក្យចាស់លោកពោលថា «ភ្លើង អ្នកណាជាន់ អ្នកនោះឯងជាអ្នកក្ដៅ» ។ សុភាសិតអធិប្បាយពេញនិយមបន្ទាប់៖ ក្រក៏ក្រចុះឲ្យតែមាន – សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ
អានបន្ត »
កម្សាន្ត, សុភាសិតអធិប្បាយ
និយមន័យ សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ ៖ កង់ត្រាចកង់ធ្នង់ ៖ វាសនាកម្មមនុស្សម្នាក់ៗមិនមានភាពប្រាកដនិយមទេ ។ អត្ថាធិប្បាយ កង់ត្រាចកង់ធ្នង់ អត្ថានុរូប រទេះគោ ឬក្របី មានកាំ និងខ្នងកង់ធ្វើពីឈើខ្លឹម ស្វិតជាប់ល្អ ។ ខ្នងកង់ ផ្គុំឡើងពីឈើច្រើនកំណាត់ ។ កំណាត់នីមួយៗមិនប្រាកដជាប្រភេទឈើតែមួយមុខទេ ។ គេជ្រើសយកឈើដែលស្វិតមាំ ។ ជួនគេយកឈើត្រាចខ្លះ ឈើធ្នង់ខ្លះ មកផ្គុំចម្រុះគ្នា ។ ពេលគេបររទេះទៅ គេឃើញកំណាត់ឈើត្រាចនៅលើ ឈើធ្នង់នៅក្រោម ។ បន្ទាប់មក ឈើធ្នង់ឡើងលើ ឈើត្រាចមកនៅក្រោមម្ដងវិញ ។ កង់ត្រាច កង់ធ្នង់ ចេះតែផ្លាស់ប្ដូរគ្នាជារហូតទៅ ។ អត្ថប្បដិរូប មនុស្សម្នាក់ៗរមែងមានវាសនាកម្មខុសៗគ្នា ។ ជួនកាល គេឃើញបុរស «ក» មានបុណ្យស័ក្តិខ្ពស់ ឬមានទ្រព្យសម្បត្តិស្ដុកស្ដុម្ភ ។ ឯបុរស «ខ» …
អានបន្ត »
កម្សាន្ត, សុភាសិតអធិប្បាយ
និយមន័យ សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ ៖ ក្រក៏ក្រចុះឲ្យតែមាន ៖ ក្រទ្រព្យសម្ប័ទចុះឲ្យតែមានចំណេះវិជ្ជា ។ អត្ថាធិប្បាយ ក្រក៏ក្រចុះឲ្យតែមាន មនុស្សគ្រប់គ្នាកើតឡើងសុទ្ធតែចង់មាន ចង់បានទ្រព្យសម្ប័ទ និងបុណ្យស័ក្តិ ។ តែការចង់បាននេះ វាពុំប្រាកដថាបានសមតាមបំណងទេ ។ ពេលនេះ លោកចង់ពោលថា បើបានជាកើតមកហើយក្រីក្រក៏ក្រទៅចុះឲ្យតែមានចំណេះវិជ្ជា ។ លោកបានឲ្យតម្លៃទៅចំណេះវិជ្ជាថា ជាទ្រព្យសម្ប័ទប្រសើរឧត្ដុង្គឧត្ដមបំផុត ព្រោះគ្មានអ្នកណាមកឆក់ដណ្ដើម ឬលួចប្លន់បានទេ សូម្បីតែភ្លើងក៏មិនអាចឆេះបានផង ។ ឯទ្រព្យសម្ប័ទប្រើប្រាស់នានា ចោរអាចឆក់ប្លន់ ឬភ្លើងឆេះអន្ដរធានក្នុងរយៈពេលខ្លីបំផុត ។ ដូច្នេះ លោកឲ្យស្វែងរកចំណេះវិជ្ជាមកទុកក្នុងខ្លួន ។ កាលបើមានចំណេះវិជ្ជាហើយ ទ្រព្យសម្ប័ទ បុណ្យស័ក្តិ កើតតាមក្រោយយ៉ាងងាយបំផុត ។ សុភាសិតអធិប្បាយពេញនិយមបន្ទាប់៖ កុំប្រដៅក្រពើឲ្យហែលទឹក – សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ
អានបន្ត »
កម្សាន្ត, សុភាសិតអធិប្បាយ
និយមន័យ សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ ៖ កុំប្រដៅក្រពើឲ្យហែលទឹក ៖ មុនប្រដៅគេ ត្រូវដឹងពីសមត្ថភាពគេសិន ។ អត្ថាធិប្បាយ កុំប្រដៅក្រពើឲ្យហែលទឹក អត្ថានុរូប សត្វក្រពើ មានការស្ទាត់ជំនាញបំផុតក្នុងការហែលទឹកតាំងពីកំណើតវាមក ព្រោះវាធ្លាប់រស់នៅតែក្នុងទឹកមួយជីវិត ។ ដូច្នេះមិនបាច់បង្វឹកវាឲ្យចេះហែលទឹកទេ ។ អត្ថប្បដិរូប បើអ្នកចង់និយាយពីអ្វីដែលមានន័យប្រហាក់ប្រហែលនឹងការប្រៀនប្រដៅ គេតោងដឹងពីជំនាញរបស់គេសិន ។ ឧទាហរណ៍ៈ មិនត្រូវនិយាយពីបច្ចេកទេសធ្វើតុ ទូ តាំង ប្រាប់ដល់ជាងអាជីពតុ ទូ តាំងទេ ។ មិនត្រូវនិយាយពីច្បាប់ប្រាប់បណ្ឌិតច្បាប់ទេ ។ មិនត្រូវនិយាយពីគរុកោសល្យប្រាប់លោកសាស្ត្រាចារ្យទេ ។ សរុបមក គេមិនត្រូវនិយាយពីកិច្ចការអ្វីមួយប្រាប់ទៅអ្នកដែលមានអាជីពក្នុងកិច្ចការនោះទេ វៀរលែងតែគេសួរ ។ សុភាសិតអធិប្បាយពេញនិយមបន្ទាប់៖ កុំផ្ញើស្រានឹងអ្នកប្រមឹក – សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ
អានបន្ត »
កម្សាន្ត, សុភាសិតអធិប្បាយ
និយមន័យ សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ ៖ កុំផ្ញើស្រានឹងអ្នកប្រមឹក ៖ កុំយករបស់អ្វីទៅផ្ញើនឹងអ្នកកំពុងត្រូវការ ។ អត្ថាធិប្បាយ កុំផ្ញើស្រានឹងអ្នកប្រមឹក មុននឹងផ្ញើរបស់អ្វីមួយទៅនឹងអ្នកណាម្នាក់ គេត្រូវដឹងពីចំណុចខ្សោយអ្នកនោះសិន ។ ព្រោះថា មនុស្សដែលមានចំណុចខ្សោយតែងត្រូវការចំណុចខ្លាំង ។ គឺមនុស្សដែលកំពុងត្រូវការអ្វី ហើយអ្វីនោះបានមកដល់ដៃ ។ គេប្រាកដជាបេះបោចរបស់នោះមិនខាន បើមិនច្រើនក៏តិចតួចដែរ ។ ឧទាហរណ៍ ៖ យកដែក ផ្ញើនឹងជាងដែក ដែលកំពុងត្រូវការដែក យកឈើ ផ្ញើនឹងជាងឈើ ដែលកំពុងត្រូវការឈើ យកលុយ ផ្ញើនឹងអ្នកក្រីក្រ យកអង្ករ ផ្ញើនឹងអ្នកកំពុងដាច់ពោះ ដូចនេះ ការយកស្រាទៅផ្ញើនឹងអ្នកប្រមឹកក៏មានន័យដូចគ្នា ។ ទោះបីគេដឹងថា មនុស្សនោះស្លូតត្រង់ និងស្មោះត្រង់យ៉ាងណាក៏ដោយ ។ ពាក្យចាស់លោកពោលថា មនុស្សទៀងមិនឈ្នះទ័ល តែទ័លហើយ មុខជាហ៊ានប្រថុយបេះបោចខ្លះមិនខាន ។ សុភាសិតអធិប្បាយពេញនិយមបន្ទាប់៖ ក្របីនឹងចេក ក្អែកនឹងពងមាន់ – សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ
អានបន្ត »
កម្សាន្ត, សុភាសិតអធិប្បាយ
និយមន័យ សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ ៖ ក្របីនឹងចេក ក្អែកនឹងពងមាន់ ៖ របស់ជាទីចូលចិត្តនៃភាគីមួយ ។ អត្ថាធិប្បាយ ក្របីនឹងចេក ក្អែកនឹងពងមាន់ អត្ថានុរូប ធម្មតា ក្របី កាលណាឃើញស្លឹកចេក វាបោលតម្រង់ទៅរកស៊ីភ្លាម ព្រោះស្លឹកចេកជាចំណីយ៉ាងឆ្ងាញ់សម្រាប់វា ។ ឯពងមាន់ក៏ជាទីចូលចិត្តនៃសត្វក្អែកដែរ ។ អត្ថប្បដិរូប សុភាសិតទាំងពីរឃ្លាខាងលើនេះ មានន័យតែមួយដូចគ្នា ។ លោកចង់និយាយដៅទៅលើរបស់ដែលជាកម្មវត្ថុ និងជាទីពេញចិត្តនៃភាគីមួយ ។ ដូចជា មនុស្សកាលណាបានឃើញមាសប្រាក់ កែវកង ពិទូរ្យសូរ្យកាន្ត តែងលោភលន់ចង់បានតាមតណ្ហារបស់ខ្លួន ។ គេអាចចែកសុភាសិតនេះបានម្យ៉ាងទៀតថា មនុស្សដែលស្រលាញ់គ្នា ត្រូវចិត្តគ្នា កាលណាបានឃើញគ្នា គេតែងរត់រកគ្នាជានិច្ច ។ សុភាសិតអធិប្បាយពេញនិយមបន្ទាប់៖ កុំទុកចិត្តបរទេស កុំទុកចិត្តអភិនេស្ក្រម៍ កុំទុកចិត្តអភិប្រាយ – សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ
អានបន្ត »
កម្សាន្ត, សុភាសិតអធិប្បាយ
និយមន័យ សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ ៖ កុំទុកចិត្តបរទេស កុំទុកចិត្តអភិនេស្ក្រម៍ កុំទុកចិត្តអភិប្រាយ ៖ កុំទុកចិត្តមនុស្ស ទោះក្នុងប្រភេទណាក៏ដោយ ។ អត្ថាធិប្បាយ កុំទុកចិត្តបរទេស កុំទុកចិត្តអភិនេស្ក្រម៍ កុំទុកចិត្តអភិប្រាយ ព្រះរាជសម្ភារ ទ្រង់មានបន្ទូលថា ឲ្យប្រយ័ត្នមនុស្សបីពួកនេះគឺ ៖ កុំទុកចិត្តបរទេស បរទេស គឺជាជាតិសាសន៍ទីទៃពីម្ចាស់ស្រុក ។ គេតែងមានទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី ជំនឿសាសនា វប្បធម៌ផ្សេងពីម្ចាស់ស្រុក ។ ទោះបីពួកនេះកើតក្នុងប្រទេសម្ចាស់ស្រុក ឬចូលជាតិសាសន៍ក៏ដោយ ។ មនុស្សដែលមានប្រពៃណី វប្បធម៌ខុសគ្នាបែបនេះ តែងមានចិត្តគំនិតប្លែកគ្នាពីម្ចាស់ស្រុកដែរ ។ ដូច្នេះ គេមិនត្រូវទុកចិត្តឲ្យអស់ពីពោះឡើយ ។ កុំទុកចិត្តអភិនេស្ក្រម៍ អភិនេស្ក្រម៍ គឺពួកជនដែលតាំងខ្លួនថាជាអ្នកប្រព្រឹត្តនូវព្រហ្មចរិយាធម៌ ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវសីលទាន ភាវនា ។ ពួកជននេះ រាប់ទាំងអ្នកបួសដែលតាំងខ្លួនថាជាអ្នកស្ងប់ ប្រកបដោយគុណធម៌ខ្ពស់ និងវិសេសវិសាលក្រៃលែងលើសគេ ។ គ្រប់ឥរិយាបថ ពួកខ្លះធ្វើឫករម្យទម …
អានបន្ត »
កម្សាន្ត, សុភាសិតអធិប្បាយ
និយមន័យ សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ ៖ ការពារប្រសើរជាងព្យាបាល ៖ ការទប់ស្កាត់មុនប្រសើរជាងការដោះស្រាយ ។ អត្ថាធិប្បាយ ការពារប្រសើរជាងព្យាបាល ហេតុការណ៍អ្វីដែលគេបានដឹងមុនថានឹងមានផលអាក្រក់ជាវិជ្ជមាននោះ គេត្រូវទប់ស្កាត់វាឲ្យបានមុនវាកើតឡើង ។ ដូចជាដឹងថា ៖ បើគ្មានអនាម័យនឹងមានជំងឺ បើមិនអប់រំកូនចៅឲ្យល្អនឹងជាប់គុក បើមិនធ្វើរបងការពារភូមិស្ថាននឹងបាត់បង់ទ្រព្យសម្បត្តិ បើមិនប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងការធ្វើចរាចរនឹងមានគ្រោះថ្នាក់ បើមិនរៀនសូត្រនឹងប្រឡងធ្លាក់ ដូច្នេះ គេត្រូវការពារមុន កុំឲ្យមានជំងឺ កុំឲ្យជាប់គុក កុំឲ្យចោរលួច កុំឲ្យគ្រោះថ្នាក់ កុំឲ្យប្រឡងធ្លាក់ ។ ព្រោះថា បើបណ្ដោយឲ្យផលអាក្រក់កើតឡើងទើបព្យាបាល ឬដោះស្រាយតាមក្រោយនោះ នាំឲ្យខាតបង់ប្រាក់កាស និងខាតបង់ពេលវេលា ។ សុភាសិតអធិប្បាយពេញនិយមបន្ទាប់៖ កកក៏បាយ មេម៉ាយក៏ស្រី – សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ
អានបន្ត »
កម្សាន្ត, សុភាសិតអធិប្បាយ
និយមន័យ សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ ៖ កកក៏បាយ មេម៉ាយក៏ស្រី ៖ ការនិយាយលើកទឹកចិត្តខ្លួនឯង ។ អត្ថាធិប្បាយ កកក៏បាយ មេម៉ាយក៏ស្រី កកក៏បាយ អ្នកទទួលទានបាយកក មកពីគ្មានបាយក្ដៅ ។ បើមានបាយក្ដៅ មុខជារុញបាយកកចេញ ។ ព្រោះបាយក្ដៅ យ៉ាងណាក៏ឆ្ងាញ់ជាងបាយកកដែរ ។ ម្ល៉ោះហើយ ចេះតែទទួលទានទាំងបង្ខំចិត្តទៅ ។ ប៉ុន្តែដើម្បីលើកទឹកចិត្តខ្លួនឯង ក៏និយាយថា បាយកកក៏បាយដែរ ឆ្អែតដូចតែគ្នា ។ មេម៉ាយក៏ស្រី អ្នកដែលយកប្រពន្ធមេម៉ាយ ពុំមែនមានន័យថា រកប្រពន្ធក្រមុំពុំបាននោះទេ ។ ប៉ុន្តែមកពីមានកត្តាផ្សេងៗជាច្រើនដូចជា ៖ ស្ត្រីមេម៉ាយខ្លះ មានរូបរាងស្អាត ស្រស់ប្រិមប្រិយ ស្ត្រីមេម៉ាយខ្លះ មានទ្រព្យសម្បត្តិ មានកិត្តិយស មានបុណ្យស័ក្តិ ស្ត្រីមេម៉ាយខ្លះ មានអំណោយទាន ឬមានឧបនិស្ស័យ ។ និយាយរួមទៅ សេចក្ដីស្នេហា ឬសេចក្ដីស្រលាញ់ពុំប្រាកដថា …
អានបន្ត »
