លោកឪពុក អ្នកម្តាយ – កំណាព្យខ្មែរ ៖ បទពាក្យ៧ ឬ បទមេ៧ ។ ចាប់ពីបទពាក្យ៧ ដល់បទពាក្យ១១ (កើតក្នុងសម័យចតុមុខ) កំណាព្យខ្មែរបានឈានដល់ដំណាក់កាលមួយថ្មីទៀត កវីបានបង្កើតក្បួនតែងកាព្យងាយៗ (ចំណាប់ចួន និងបរិយាកាស)។ បទនេះអាចប្រើបានគ្រប់បរិយាកាសទាំងអស់។
រង្វាស់កាព្យ (កាព្យមាត្រ) ៖ ១វគ្គ (ល្បះ) មាន៤ឃ្លា ឃ្លានីមួយៗ មាន៧ព្យាង្គ។ ព្យាង្គទី៧នៃឃ្លាទី១ ចួននឹង ព្យាង្គទី២ ឬទី៤ នៃឃ្លាទី២។ ព្យាង្គទី៧ នៃឃ្លាទី២ ចួននឹងព្យាង្គទី៧ នៃឃ្លាទី៣ ចួននឹងព្យាង្គទី២ ឬទី៤ នៃឃ្លាទី៤។ (ចួននឹងព្យាង្គទី២ឬទី៤នៃឃ្លាទី៤ បើចួនព្យាង្គណាត្រូវគោរពពីដើមរហូតដល់ចប់)។ ចួនឆ្លងវគ្គ (រូបសម្ផស្សក្រៅ) ៖ ព្យាង្គទី៧ នៃឃ្លាទី៤ ក្នុងវគ្គទី១ (វគ្គមុន) ចួននឹង ព្យាង្កទី៧ នៃឃ្លាទី២ ក្នុងវគ្គទី២ (វគ្គបន្ទាប់)។
លោកឪពុក-អ្នកម្តាយ – កំណាព្យខ្មែរ | ||
១ | ពេលកូននឹកដល់ការតស៊ូ | ពុកជាគំរូផ្តល់ឱ្យកូន |
គុណសាងជីវិតមិនឱ្យសូន្យ | ឆ្ពោះទៅដូចក្បូនឱ្យសម្រេច ។ | |
២ | បណ្តុះឆន្ទៈឱ្យស្រលាញ់ | ធ្វើឱ្យអស់អញរួចជាស្រេច |
ព្យាយាមពុះពារការចាំបាច់ | ការងារសម្រេចជាប្រយោជន៍ ។ | |
៣ | ពុកប្រៀនប្រដៅអប់រំចិត្ត | ឱ្យកូនខំខិតចាកអសោច |
ត្រួតមើលស្នាដៃដែលដាច់ដោច | បោះបង់ផុយខ្លោចតម្រង់ចិត្ត ។ | |
៤ | គ្មានអ្វីតបស្នងស្មើគុណពុក | មានតែចាំទុកធម៌ពិសិដ្ឋ |
ប្រណិប័តន៍បណ្តាំចាំប្រណីត | ពាក្យល្អសចិត្តស្និទ្ធស្នេហ៍កាយ ។ | |
៥ | ពេលកូននឹកដល់ក្តីស្រលាញ់ | រឹតរែងភ្នកក្នាញ់នឹកដល់ម្តាយ |
គុណធំអនេកវែងអន្លាយ | ក្រៃធ្ងន់សែនឆ្ងាយលើសប្រឹថពី ។ | |
៦ | អ្នកចិញ្ចឹមកូនថ្នមរក្សា | ចំណីភោក្តាសាងជីវី |
អប់រំណែនាំតាមនាទី | រួមរស់មូលមីរដោយសីលធម៌ ។ | |
៧ | អ្នកសាងស្មារតីនិងសុចរិត | កាយវាចាចិត្តថ្លៃបវរ |
ឱ្យកូនរស់រានដោយស្មោះសរ | មូលមិត្តបន្តលើផែនដី ។ | |
៨ | គ្មានអ្វីតបស្នងស្មើគុណអ្នក | មានតែជឿជាក់និងភក្តី |
ម៉ែមានគុណធំជាងមេឃដី | គុណអ្នកគ្មានអ្វីប្រដូចឡើយ ។ | |
៩ | ពុកម៉ែជាព្រះនៃកូនចៅ | លោកប្រៀនប្រដៅឱ្យកូនល្អ |
នាំគ្នាប្រណិប័តន៍បានបវរ | សាងផលស្មោះសរតរុងរឿង ។ |
កំណាព្យពេញនិយមបន្ទាប់ ៖ ចិត្តល្អ – កំណាព្យខ្មែរ