អត្ថបទបន្ថែម
និយមន័យ សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ ៖ ខ្លួនទីពឹងខ្លួន ៖ ខ្លួនឯងជាទីពឹងរបស់ខ្លួនឯង ។
អត្ថាធិប្បាយ ខ្លួនទីពឹងខ្លួន
ព្រះពុទ្ធបរមគ្រូជាម្ចាស់ទ្រង់ត្រាស់ថា «អត្តា ហិ អត្តនោ នាថោ» មានតែខ្លួនឯងទេដែលទីពឹងរបស់ខ្លួន ។ ព្រះពុទ្ធភាសិតនេះ បញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា គ្រប់សកម្មភាព ទោះខាងផ្លូវកាយក្ដី ផ្លូវចិត្តក្ដី រមែងមានខ្លួនឯងជាប្រធានទាំងអស់ ។ ចំណែកអ្នកក្រៅពីខ្លួនគ្រាន់តែជាជំនួយរួមផ្សំសម្រាប់ខ្លួនធ្វើជាឧបករណ៍ប៉ុណ្ណោះ ។
ផ្នែកផ្លូវចិត្ត
ព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់ត្រាស់បញ្ជាក់ថា ការទៅចាប់កំណើតជាថ្មីទៀតក៏អាស្រ័យលើកុសលធម៌ដែលខ្លួនបានសាងនោះឯងជាទីពឹង ។ អ្នកដទៃក្រៅពីខ្លួនពុំអាចជាទីពឹងពំនាក់អាស្រ័យបានទេ ។ សមដូចពុទ្ធភាសិតពោលថា «កោ ហិ នាថោ បរោ សិយា» ។ ព្រោះថា ចិត្តជាកុសលក្ដី អកុសលក្ដី សម្រេចឡើងកើតឡើងពីខ្លួនឯងទាំងអស់ ។
ផ្នែកផ្លូវកាយ
បើខ្លួនពុំមានអត្តភាពជាខ្លួនទេ តើមានអ្វីជាទីពឹងរបស់ខ្លួន ។ ខ្លួនអាស្រ័យបាយខ្លួនឯង ខ្លួនក៏ត្រូវឆ្អែតខ្លួនឯង ដែលនឹងពឹងអ្នកដទៃឲ្យអាស្រ័យបាយជំនួសរួចឲ្យឆ្អែតខ្លួនឯង គឺពុំមានឡើយ ។
ឪពុកម្ដាយជាអ្នកឲ្យកំណើត និងជាអ្នកចិញ្ចឹមជីវិតឲ្យរស់ គ្រាន់តែជាឧបករណ៍សម្រាប់ទ្រទ្រង់ឲ្យមានអត្តភាពគង់នៅ ។ ដូចនេះ គ្រប់សកម្មភាព គឺខ្លួនឯងជាអ្នកធ្វើដើម្បីឲ្យជាទីពឹងដល់ខ្លួនឯង ។ បើខ្លួនឯងមិនធ្វើ ឈ្មោះថា ពំនឹងសម្រាប់ខ្លួនពុំមាន ។
សរុបសេចក្ដីមក ខ្លួនជាទីពឹងរបស់ខ្លួន អ្នកដទៃក្រៅពីខ្លួន គឺជាឧបករណ៍ ។
សុភាសិតអធិប្បាយពេញនិយមបន្ទាប់៖ ខឹងខំអត់ ខ្សត់ខំរក – សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ
